‘Vermoeidheid wordt vaker veroorzaakt door gepieker dan door lichamelijke inspanning’.C
Coach Breda & Piekeren
Voor veel mensen is piekeren een vertrouwde bezigheid. In gedachten bezig zijn met toekomstige gebeurtenissen of juist met gebeurtenissen uit het verleden. Malen over alle denkbare scenario’s zoals die plaats hadden moeten hebben of nog plaats moeten gaan vinden. Een hoofd vol gedachten waarin vaak nauwelijks ruimte is voor prikkels uit je omgeving. Dat laatste zorgt misschien soms voor ongemak en er zijn veel zwaarwegender redenen om al dat piekeren eens tegen het licht te houden.
Denken aan plezierige herinneringen of aan mooie toekomstperspectieven maakt blij en geeft positieve energie. Maar denken aan vervelende herinneringen of verwachtingen zorgt voor negatieve emoties en negatieve energie.
Piekeren is ongezond
Hoe meer je piekert over vervelende gebeurtenissen hoe meer emoties er ontstaan. Die emoties zorgen ervoor dat je stress ervaart. Die stress maakt dat je parasympathische zenuwstelsel niet goed meer werkt. En dat deel van je zenuwstelsel moet juist zorgen voor rust en herstel. Dat maakt bijvoorbeeld dat je hart sneller gaat slaan zonder daarna weer tot rust te komen. En dat is niet goed voor je hart en bloedvaten.
Daarnaast zorgen negatieve gedachten en de stress die daarmee gepaard gaat voor een verhoging van je cortisolproductie. Incidenteel is dat geen probleem. Zo is het ook bedoeld. Cortisol zorgt voor een hogere bloeddruk en hogere bloedsuikers. Daarmee ben je in staat om zo nodig te vechten of te vluchten. Maar wanneer die hoge cortisolproductie lang aan houdt en steeds terug keert, is ook dat slecht voor je hart en bloedvaten.
Type D-Persoonlijkheid
Piekeren gaat vaak hand in hand met twee andere eigenschappen. Een focus op wat niet goed is en een geremdheid om je te uiten. Door de focus op wat niet goed is ontstaat onrust en boosheid. Vanuit de geremdheid ontstaat het soort isolement dat maakt dat je je eigen gedachten en aannames niet toetst of checkt. Daardoor raak je gevangen in je eigen gedachtecirkels en begint het piekeren.
Bij ongeveer 20 % van alle mensen is er sprake van deze combinatie van negativiteit en sociale geremdheid. Daar is een term op geplakt: Type D-persoonlijkheid. Die ‘D’ staat voor distressed wat ‘verontrust’ betekent. Onder mensen met hart- en vaatziekten heeft maar liefst 40 % zo’n Type D-persoonlijkheid. Die groep loopt zeven keer meer kans om aan die hart en vaatklachten te overlijden. En degene die niet overlijdt aan de hart- en vaatklachten loopt een veel grotere kans om ten prooi te vallen aan depressies of zelfs aan kanker.
Zelf leren om minder te piekeren
Deze inzichten alleen al vormen meer dan voldoende aanleiding om te stoppen met piekeren. Daarbij is stoppen met piekeren helemaal niet moeilijk, het is voor iedereen haalbaar. Het vraagt alleen wat aandacht en discipline. En het levert je vooral veel meer op dan wat het je kost. Als je op eigen kracht wilt beginnen met het afbouwen van je gepieker dan vind je hieronder drie dingen waarmee je het verschil kan maken. Afleiden, relativeren en praten.
Met afleiden bedoel ik ‘je bewustzijn vullen met iets anders‘. Stoppen met piekeren wordt veel makkelijker wanneer je jezelf aanleert om je aandacht te richten op iets anders. Bijvoorbeeld op je ademhaling. Headspace biedt een gratis applicatie voor smartphones waarmee je je die techniek eenvoudig kan eigen maken.
Relativeren is voor mij jezelf UIT de put praten. Wanneer er iets vervelends gebeurt kan je natuurlijk van het slechtste uitgaan. Denken dat het nooit meer goed komt. Maar je kan er ook voor kiezen om jezelf UIT de put praten. Dat kan je dan doen met nieuwsgierigheid, humor en optimisme. Je kan jezelf bijvoorbeeld simpele vragen stellen zoals ‘Is dit wel heel erg of overdrijf ik hier misschien weer een beetje?’ of ‘Is het misschien mogelijk dat hier ook iets positiefs uit voort kan komen? En wat zou dat dan bijvoorbeeld kunnen zijn?’ Met dergelijke vragen geef je jezelf voorzichtig seintjes dat je heel misschien van een mug een olifant maakt. Een leuke vraag is bijvoorbeeld ook ‘mag ik hier misschien even van een mug een olifant maken? En het antwoord op die vraag is dan natuurlijk ‘ja, dat mag ik!’.
Veiligheid en verbinding
Met praten tenslotte bedoel ik leren om van je hart niet langer een moordkuil te maken. De geremdheid om je te uiten heb je jezelf voor een deel aangeleerd. Binnen de context van veranderen, een coach in Breda & piekeren is dat heel goed nieuws. Want als je jezelf iets hebt aangeleerd dan kan je het jezelf ook weer afleren. Op een bepaald moment in je leven heb je jezelf bijvoorbeeld geleerd dat je mensen niet kan vertrouwen. Dat mensen je zullen laten vallen, uitlachen of afwijzen wanneer je je kwetsbaarheid toont. Als je ouder wordt leer je met vallen en opstaan dat zo’n geremdheid om je te uiten nog niet handig is in vriendschappen en relaties.
Daarentegen kan je vriendschappen en relaties sterker en stabieler maken door je zo te uiten dat de ander zich veilig voelt. Deze manier van communiceren draait om ‘anderen niets verwijten‘. Dat doe je door bij jezelf te blijven en te benoemen welk gevoel jij erbij hebt. ‘Jij hebt me zo gekwetst door me uit te lachen’ wordt dan bijvoorbeeld ‘Ik heb er last van als ik word uitgelachen, dat maakt me verdrietig’. Misschien is het even schakelen en iedereen kan dit leren. Het is veel effectiever dan piekeren en mokken. En daarbij nodigt het de ander nadrukkelijk uit tot een positieve reactie.
Coach Breda & Piekeren
Met jezelf afleiden en leren om gedachten te relativeren en te delen dring je piekeren terug. Daarmee ontstaat de ruimte die je kan gebruiken om zicht te krijgen op wat voor jou het allerbelangrijkst is en wat je wilt bereiken. Om vervolgens te kunnen focussen op doelen en prioriteiten. Doelen, prioriteiten en focus zijn voor ieder mens de belangrijkste opstap naar ontspanning en geluk.
Wanneer het jou op eigen kracht nog niet lukt om op deze manier minder te piekeren, maak dan een afspraak. Samen maken we pas op de plaats en houden we eventuele uitdagingen tegen het licht. Daarmee brengen we je zo snel mogelijk terug op jouw pad van ontspanning en geluk.